এজাক ৰ’দ: এজাক ৰ’দৰ সন্ধানত: স্পেইন আৰু পৰ্টুগালত এসপ্তাহ (১)

Sunday 5 February 2017

এজাক ৰ’দৰ সন্ধানত: স্পেইন আৰু পৰ্টুগালত এসপ্তাহ (১)

খ্ৰীষ্টমাছৰ বন্ধত ফুৰিবলৈ যোৱাৰ কথা ঘুনুক ঘানাককৈ ওলাই আছিল৷ ক’লৈ যোৱা যায় তাৰ ক্ষন্তেকীয়া আলোচনা, অনলাইন অ’লৈ-তলৈ এনেয়ে টিকেট চোৱা ইত্যাদিবোৰে গতানুগতিক দিনবোৰৰ ফাঁকে ফাঁকে ভুমুকি মাৰি থাকিল৷ কাৰ্য্যত: পিছে একো হৈ নুঠিল৷ নৱেম্বৰৰ শীতৰ প্ৰকোপত অভ্যস্ত হ’বলৈ চেষ্টা কৰি থকা দিনতে এদিন বান্ধবী প্ৰজ্ঞাই নিশাৰ ভাত সাঁজলৈ মাতিলে৷ বন্ধু বীৰ আৰু মোক৷ সকলো লগ হোৱাৰ পিছত তাই পাতনি জুৰিলে,

” খ্ৰীষ্টমাছলৈ এমাহো নাই৷ আমি এতিয়াই কেতিয়া ক’লৈ যাওঁ ঠিক কৰি টিকেট নকৰিলে সোনকালেই দাম বহুত বাঢ়ি যাব৷ গতিকে আজিয়ে কিবা এটা কৰা যাওক৷ তহঁতে ক’লৈ যোৱা যায় পাতি লৈ ঠিক কৰ, মই আছোঁ!”

কৈয়ে তাই পাকঘৰত লাগিলগৈ৷ বীৰ আৰু মই লেপটপৰ সন্মুখত বহি ল’লো৷ ক’লৈ যোৱা যায়？বীৰৰ কথা, সস্তাত য’লৈকে পোৱা যায়৷ মোৰ কথা, হাড়কপোৱা ঠাণ্ডাৰ অত্যাচাৰ নথকা যিকোনো ৰ’দাল ঠাইলৈ যোৱা যাওক! ইংলেণ্ডৰ দৰে এচেৰেঙা ৰ’দকো বাট এৰি নিদিয়া আকোঁৰগোজ ডাৱৰৰ ঠাই নহ’লেই হ’ল৷ আস! কিমানদিন যে এজাক উমাল ৰ’দৰ মুখ দেখা নাই৷ সকলো সময়তে ঠেঁহ লাগি থকাৰ দৰে থকা গোমা আকাশখনে মুকলি নীলা আকাশ এখনৰ সপোনটো দুৰলৈ লৈ গৈ থাকে ৷ কোনোবা দিনত বিৰলভাৱে এচেৰেঙা ৰ’দ জিলিকিলে গোটেই শ্বেফিল্ড চহৰখনেই যেন হঠাৎ প্ৰাণ পাই উঠে! বতৰৰ আকৌ হঠাতে ঠেঁহ লগাৰ আগতেই মানুহবোৰে হেপাঁহেৰে ৰ’দৰ উমকন ভিতৰলৈকে টানি ল’বলৈ সচেষ্ট হৈ উঠে৷ কোনোৱে সকলো কাম এৰি থৈ পাৰ্কৰ মিহি ঘাঁহনিবোৰত বহেগৈ, সৰু ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে পাহৰি যোৱা কিবা এটা হঠাৎ মনত পৰাৰ দৰে আকৌ ল’ৰা ঢপৰা কৰিবলৈ লয়, কোনোৱে অনাদৰত এচুকত পৰি ৰোৱা ফেব্ৰিক সাঁজযোৰ উলিয়াই এপাক দৌৰিবলৈকে ওলাই যায়৷ সিদিনাৰ আটাইতকৈ আলোচ্য বিষয়টো হৈ পৰে, ’আজিৰ উমাল ৰ’দজাক’! মুঠতে সকলো ফালেই যেন এটা উৎসৱ- ৰ’দৰ উৎসৱ!

মোৰ চিন্তাত যতি পেলাই বীৰে কৈ উঠিল,

”আটাইতকৈ দৰকাৰী কথাটো হৈছে খৰচ-পাতিহে কিন্তু৷ বাজেটৰ ভিতৰত নপৰিলে ৰ’দ এজাকৰ কাৰণেই বহুত খৰচী কৰ’বালৈ যাব নোৱাৰি দেই!”

হয় কথাটো! সেয়ে টিকেটৰ দামৰ হিচাপত UK to anywhere ফ্লাইট চাবলৈ লাগিলো আমি৷ দেখিলোঁ বন্ধুবৰ্গৰ উপদেশ সঁচা৷ ইউ কেৰ পৰা বহু ইউৰোপীয়ান দেশলৈ যথেষ্ট সস্তাতে ফ্লাইট পোৱা যায়৷ বিশেষকে পটুৰ্গীজ এয়াৰলাইনছ ৰায়ানএয়াৰত৷ বিভিন্ন লক্ষ্যস্থানৰ দীঘলীয়া তালিকাখনত পাউণ্ডৰ একক সংখ্যাবোৰ দেখি দস্তুৰমত উত্তেজিত হৈ উঠিলো! ক’লৈ যাওঁ- জাৰ্মেনী？-নাই, তাত ঠাণ্ডা! ৰোম？-নাই, বীৰ আৰু প্ৰজ্ঞা ইতিমধ্যে তালৈ গৈ আহিছে৷ পেৰিছ？-নাই, ইমান ওচৰ! তালৈতো এনেয়েও যোৱা হৈ থাকিব! এনেকৈ নগ’লেও চলিব!

বহুতো ঠাই ঘুৰি পকি অৱশেষত আমি বাৰ্চিলোনাত থমকি ৰ’লো৷ তালৈ এপাক যাবলৈ মোৰ বহুদিনীয়া হেপাঁহ৷ ইংলেণ্ডতকৈ অলপ গৰমো হ’ব৷ একো নহ’লেও অন্তত: ৰ’দৰ মুখ দেখিবলৈ পাম৷ প্ৰজ্ঞাই আমি ইখনৰ পিছত সিখন ঠাইৰ নাম বল দলিওৱা দি তাইলৈ দলিয়াই থকা বন্ধ হোৱা দেখি পাকঘৰৰ পৰা মাত লগালে,

”যিয়ে ঠিক নকৰ, তাৰ কাষৰীয়া আৰু এখনলৈ যাব পৰাকৈও আমাৰ সময় হ’ব৷ এসপ্তাহ আছে যেতিয়া৷ গতিকে দুখন ঠাই চাব পাৰি”

আমি দুয়ো ভাবিলো, ঠিকেইতো৷

লগে লগে ঠিক হৈ গ’ল, দ্বিতীয় লক্ষ্যস্থান পৰ্ট’-পৰ্টুগাল নামৰ উৎপত্তিস্থান৷ সাগৰৰ পাৰৰ এখন সৰু ধুনীয়া মহানগৰী৷ লগালগ টিকেট হৈ গ’ল৷ ৰাতিৰ ভাতসাঁজ জুতি লগাকৈ খাই উঠিহে মোৰ খেয়াল হ’ল৷ সিহঁতক লাহেকৈ সুধিলো,

”মোৰ ভিজা হ’বগৈ নাই পিছে তিনি সপ্তাহত？”

দুয়ো একেলগে কৈ উঠিল,

”হৈ যাব, হৈ যাব৷ ইয়াৰ পৰা ভিজা পোৱাটো একেবাৰে সহজ৷”

প্ৰজ্ঞা আৰু বীৰে আগতে ইউৰোপৰ কেইবাখনো দেশলৈ গৈছে বাবে ছমাহৰ ভিজা লগত আছে৷ মইহে নতুনকৈ এপ্লাই কৰিব লগাত পৰিলো৷ লণ্ডনলৈ দুঘন্টাৰ ট্ৰেইনত গোটেইকেইখন ফ্লাইটত হোৱা মুঠ খৰচতকৈ দুগুণ খৰচ কৰি গৈ ভিজা এপ্লাই কৰিলোগৈ৷ ভাগ্যে সময়মতে পালো৷ পোৱাৰ পিচত আৰু কোনে পায়! এই যেন আপডেট এটাই দি দিওঁ- বাৰ্চিলোনা ক’লিং! (পিছে নিদিলো 😁)

ৰায়ানএয়াৰ আৰু জন ষ্টেইনবেক

যোৱাৰ দিনা পুঁৱতিনিশা তিনি বজাতে শুই উঠি প্ৰজ্ঞা, বীৰ আৰু মই এয়াৰপোৰ্ট পালোগৈ ৷ ৰায়ানএয়াৰৰ ফ্লাইট ৷ ইউৰোপৰ প্ৰায় সকলোবোৰ ঠাইলৈকে যোৱা এই এয়াৰলাইনছটো খুউব সস্তা৷ কেতিয়াবা অবিশ্বাস্যভাৱেও৷ অৱশ্যে কমখৰচী বাজেট এয়াৰলাইনছ মানে বীৰৰ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে ’এক বৰ্গফুটীয়া ছিটটো’ হে পোৱা যায়- তাতকৈ বেছি একো নহয়৷ যোৱাৰ চাৰিদিন আগতে অনলাইন চেক ইন আৰম্ভ হয় আৰু ফ্লাইটৰ সময়ৰ পৰা দুঘন্টা আগত বন্ধ হয়৷ সেইখিনি সময়ৰ ভিতৰত অনলাইন চেক ইন নকৰি এয়াৰপৰ্টত চেক-ইন কৰিব খুঁজিলে এজনৰ ৪৫ পাউণ্ডকৈ চাৰ্জ লয়৷ অনলাইন চেক-ইনৰ সময়তো আকৌ নিজৰ পছন্দমতে চিট বিচাৰিলে উপৰুৱাকৈ চাৰ্জ৷ সৰু কেবিন বেগ একোটাৰ বাহিৰে অন্য বেগ কঢ়িয়ালে তাতো বেলেগকৈ চাৰ্জ৷

চিকিউৰিটি চেক ইনৰ সময়ত A1 জোখৰ একোটাকৈ জিপ ল’ক বেগ আগবঢ়াই দিলে৷ গম পালো, তাতে সকলো প্ৰসাধন সামগ্ৰী (চেম্পু-মইশ্বুৰাইজাৰ ইত্যাদি) ভৰাই বাহিৰত বেলেগকৈ দিব লাগে৷ তাৰ বাহিৰে অন্য একো পানীয় নিবলৈ দিয়া নহয়৷ বৰ্ডিং হৈ যোৱাৰ পিছত এৰ’ব্ৰীডজ থকা স্বত্বেও আমাক আকৌ চিৰিৰে তললৈ নামি ফ্লাইটৰ ফাললৈ আগবাঢ়িবলৈ ক’লে৷ মোৰ কৌতুহলী চাৱনী দেখি প্ৰজ্ঞাই হাঁহিলে,

”এৰ’ব্ৰীডজ কামত লগালেও খৰচ আহে ন! ইতনে ম্যে ইতনা হী মিলতা হ্যায়!”

বীৰৰ কথা, ”অন্য একো থাকক নাথাকক, ৰায়ানএয়াৰৰ লয়েল্টি প্ৰগ্ৰাম এটা থাকিব লাগিছিল!”

কাৰণ？ৰায়ানএয়াৰৰ জহতে অন্তত: সি কেইবাখনো দেশ সস্তাতে ফুৰি আহিছেগৈ৷ সি এইটো এয়াৰলাইনছৰ ল’য়েল কাষ্ট’মাৰ!

আমাৰ ফ্লাইটে পৃথিৱীৰ স্পৰ্শ এৰাৰ প্ৰায় লগে লগেই বীৰ আৰু প্ৰজ্ঞা টোপনিত ধলি পৰিল৷ মই উলিয়াই ল’লো নবেল বঁটা বিজয়ী সাহিত্যিক জন ষ্টেইনবেকৰ ’Travels with Charley' ৷ চাৰ্লি নামৰ ফৰাচী পুডল কুকুৰটো লৈ এখন ট্ৰাকেৰে ষাঠি বছৰ বয়সত কৰা আমেৰিকা ভ্ৰমণৰ কাহিনী৷ আৰম্ভণিতে তেওঁৰ কেইষাৰীমান বাক্য পঢ়ি ৰৈ গ’লো-

”...A journey is a person in itself; no two are alike. And all plans, safeguards, policing, and coercion are fruitless. We find after years of struggle that we do not take a trip; a trip takes us.Only when this is recognized can the blown-in the glass bum relax and go along with it. .....Only those who have experienced it will understand it."

চকুৰ পচাৰতে মানসপটত ভাঁহি উঠিল, মোৰ ইটো সিটো বহুতো যাত্ৰাৰ খণ্ড খণ্ড ছবি! যি উদেশ্যতে যি ঠাইলৈকে নহওক, প্ৰতিটো যাত্ৰাই সঁচাই স্বকীয়৷ প্ৰতিটো যাত্ৰাৰ স্মৃতিৰ ৰং ভিন্ন, সুবাস ভিন্ন৷ প্ৰতিবাৰেই যাত্ৰাৰ শেষত অনুভৱ কৰোঁ, জীৱনৰ কলাজখনত আৰু এটা ৰঙীণ আঁক যোগ হ’ল ৷ এইবাবেইটো ক’তোৱে মোৰ দুভৰি থমকি ৰ’ৱ নুখুঁজে, নতুন ঠাই বুলিলেই মনটো হেঁপেহুৱা হৈ উঠে ৷

এটা সতেজ নতুন ৰঙৰ বাবে মনৰ দুৱাৰ যেন আপোনা-আপুনি খোল খাই গ’ল!মনতে কৈ উঠিলো, বাৰ্চিলোনা-এয়া মই আহিছো!

পাইৰিনিছ (Pyrenees)পৰ্বতমালাৰ আদৰণি

কিমান সময় দিবাস্বপ্নৰ ৰাজ্যত হেৰাই আছিলোঁ ক’ব নোৱাৰো, বীৰৰ মাতত চক খাই চকু মেলিলো,

”লুক -লুক আউটছাইড! সেয়া তলত পাইৰিনিছ পৰ্বত!”

খিৰিকীৰে বাহিৰলৈ চাই দেখা পালো, বৰফে ঢকা শাৰী শাৰী পৰ্বত৷ কি সুন্দৰ! আপ্লুত হৈ পৰিলোঁ৷

”জাননে, এই পাইৰিনিছেই ফ্ৰান্স আৰু স্পেইনৰ প্ৰাকৃতিক সীমা৷” প্ৰজ্ঞাই ক’লে৷

”অহ, বাৰ্চিলোনা পাইছোহিয়ে তাৰমানে!”

ফ্লাইটৰ পৰা পাইৰিনিছ পৰ্বতমালাৰ একাংশ

ঠিকেই, কিছুসময়ৰ পিছতে বাৰ্চিলোনাত নামিলোগৈ৷ বাহিৰলৈ ওলোৱাৰ লগে লগে এখন ৰ’দোজ্বল আকাশে আমাক সম্ভাষণ জনালে৷ আস! কি সুখ!

বীৰ যোৱাবছৰ ইয়ালৈ আহি গৈছে৷ পূৰ্বৰ অভিজ্ঞতাৰে সি ক’লে, ট্ৰেভেল পাছ কিনি ল’লে কম-খৰচতে সুবিধাজনকভাৱে ঘুৰা-ফিৰা কৰিব পাৰিম৷ কথা মতেই কাম৷ ট্ৰেভেল অফিচত টি-১০ টিকেট একোটাকৈ কিনি ল’লো- এইটো পাছেৰে ট্ৰেইন-মেট্ৰ’-বাছ সকলোতে মুঠ দহবাৰ অহা-যোৱা কৰিব পাৰি৷ কাউন্টাৰৰ মহিলাগৰাকীয়ে পাছ তিনিখন আগবঢ়াই দি মিঠা হাঁহি এটাৰে ক’লে,

”বিয়েনভেনিগ’ আ বাৰ্চিলোনা” (বাৰ্চিলোনালৈ স্বাগতম!)

”গ্ৰেছিয়াছ !”- প্ৰজ্ঞাৰ লগালগ উত্তৰ! পিছত গম পালো, তাই লগৰ স্পেনিচ বন্ধুবৰ্গৰ পৰা দুই এটা স্পেনিচ শব্দ শিকা৷ মই মনতে আওৰালো , ”গ্ৰেছিয়াছ-গ্ৰেছিয়াছ- ধন্যবাদ!”